همه آنچه درباره فرش نقش افشان باید بدانید

فرش‌های طرح افشان از طرح‌هایی است که در فرش‌های ایرانی بسیار محبوب هستند. این طرح نقش‌های متنوعی دارد که معمولاً با نقش‌هایی از جنس اسلیمی مانند گل و گیاهان، حیوانات و بوته‌ها ترکیب می‌شوند. تمامی نقش‌های مورد استفاده در فرش نقش افشان به هم مرتبط هستند. نقش فرش افشان یکی از قدیمی‌ترین و پرتکرارترین نقش‌های فرش ایرانی است که در بسیاری از فرش‌های دستبافت و ماشینی وجود دارد. اما چقدر احتمال دارد یک نقش بدون دلیلی به وجود بیاید و تبدیل به یکی از محبوب‌ترین نقش‌های فرش باقی بماند؟

یک ویژگی مهم در فرش‌های با طرح افشان این است که این فرش‌ها بدون لچک یا ترنج هستند، اما اخیراً فرش‌هایی با ترنج هم بافت می‌شوند. در این مقاله قصد داریم درباره‌ی نقش افشان و انواع آن بحث کنیم. بنابراین، اگر می‌خواهید با این نقش زیبا آشنا شوید، این مقاله را تا انتها بخوانید. فرش نقش افشان ایده‌ای نو بود که به‌منظور حذف ترنج از فرش‌ها و برش چهارچوب سنتی در فرش ایرانی ارائه شد و بسیار مورد استقبال قرار گرفت.

پیشنهاد مقاله: فرش ترنج دار چیست؟

نقش افشان چیست؟

اولین ویژگی طرح افشان این است که نقش مرکزی مستقل یا بزرگ فرش ندارد، به عبارت دیگر نقش افشان “ترنج” را ندارد. واژه “افشان” به معنای پریشان، آشفته و ریزنده است و همانطور که از معنای آن مشخص است، نقوش افشان در سرتا سر متن فرش پراکنده هستند. به طور کلی، نقش های فرش افشان بیشتر از گل، غنچه، برگ، ساقه و … تشکیل می‌شود.

نقش ها در فرش افشان به طور دقیق و هماهنگ به یکدیگر پیوسته و با نظم است. این قدر دقیق و هماهنگ بودن نقش ها به اندازه‌ای است که به نظر می‌رسد طراح از ابتدا تا انتهای طراحی قلم را روی کاغذ حرکت می دهد. ساقه یا خطوطی که نقش ها را به یکدیگر متصل می‌کند، شکلی منحنی دارد و احساس متصل بودن نقوش در سرتا سر فرش حاکم است.

در نسخه های اولیه و قدیمی طرح افشان، این پراکندگی به صورتی بود که هیچ یک از نقوش با یکدیگر قرینه نبودند. اما با گذر زمان اصول قرینگی در طرح افشان مورد توجه قرار گرفت و اکنون تقریباً تمامی فرش های افشان با رعایت اصول قرینگی بافت می‌شوند.

نقش افشان چه زمانی پدید آمد؟

پیدایش نقش افشان در اثر حمله اعراب به ایران شکل گرفت و با خطوط منحنی به یکدیگر متصل شد. بیشتر نقوش ایرانی در دوران صفویه و انقلابی به هنر ایران باستان حمایت می کردند و با هنر اسلامی ارتباط داشتند.

دلیل نامگذاری طرح افشان چیست؟

فرش طرح افشان به صورت پراکنده و بافته شده با برگ‌ها، گیاهان، غنچه‌ها و سایر طرح‌ها، سطح کل فرش را پوشانده است. این پراکندگی و حالت افشانی این طرح را بسیار خاص و ویژه کرده است، از این رو به طرح افشان نام گذاری شده است.

• وجود نظم و پیوستگی

همان‌طور که در ابتدای مقاله اشاره شد، بین نگاره‌ها در طرح افشان فرش، ارتباط و پیوستگی وجود دارد. به نظر می‌رسد طراح فرش، بدون اینکه قلم را از روی کاغذ بردارد، تا انتها این نظم و پیوستگی را ایجاد کرده است.

• قرینه نبودن نقوش

عدم تطابق بین نگاره‌های گل‌ها و برگ‌ها، یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد طرح افشان است.

• نداشتن لچک و ترنج

به دلیل عدم وجود لچک و ترنج، فرش‌های طرح افشان تمرکز را از قسمت مرکزی فرش کم می‌کنند و به همین دلیل فضای خانه را بزرگتر به نظر می‌رسانند.

نقش طرح افشان در دکوراسیون خانه

نقش افشان یک انتخاب زیبا و اصیل برای دکوراسیون شما است.نقش افشان به علت نداشتن ترنج یا مرکزی منسجم در عین داشتن نقوش سنتی ،خلوت تر از نقوش دیگر است.
نداشتن ترنج مرکزی، باعث معطوف نشدن توجه به مرکز فرش و در نتیجه بزرگتر به نظر رسیدن فضای خانه شما می شود.

با توجه به عدم وجود ترنج در مرکز طرح افشان، این طرح از استایل سنتی خارج، و برای دکوراسیون‌های مدرن و لوکس بسیار مناسب است. برای فرش‌های با طرح افشان، بهترین نوع مبل پیشنهادی، مبل‌های راحتی یا ساده با سلطنت است. طرح افشان یک انتخاب زیبا و اصیل برای دکوراسیون منزل شماست.

انواع نقش افشان کدامند؟

نقش گل و برگ در فرش افشان، با نوع گل‌های مورد استفاده در این طرح، زیبا و متنوع است. در واقع، نقش افشان بیشتر بر اساس نوع گل و برگ مورد استفاده در طرح، متفاوت می‌باشند. برخی از معروف‌ترین نقوش افشان شامل:

• افشان اسلیمی
• افشان شاه عباسی
•  افشان گلفرنگ
• طرح افشان بندی :  گل‌های مرتبط به هم را نشان می‌دهد.
• طرح افشان شاخه پیچ : در این طرح این طور به نظر می‌رسد که شاخه گل‌ها باهم پیوستگی دارند.
• طرح افشان دسته گل : در این طرح دسته گل‌ها و کومه‌ها از تصاویر اصلی هستند.
• طرح افشان حیوانات : در این طرح حیوانات نقش اصلی را دارند.
• طرح افشان ترنج دار : در این طرح نیز در وسط نقشه ترنج وجود دارد.
• طرح افشان شکسته : این طرح نیز با خطوط شکسته همراه است.