بید فرش،تشخیص و راهکار مقابله با بیدزدگی

بید زدگی فرش را می توان یکی از رایج ترین مشکلات و معضلات نگهداری از آن معرفی کرد که باعث می شود خیلی از ما فرش های گرانبهای خود را از دست بدهیم. بید زدگی فرش بسیار رایج است و بنابراین توصیه می کنیم قبل از بیدزدگی فرش، شما با انجام اقدامات پیشگیرانه جلوی آسیب دیدگی آن را بگیرید. در این مقاله ما قصد داریم پس از بررسی کلی به شما نحوه تشخیص بید فرش،تشخیص و راهکار مقابله با بیدزدگی را آموزش دهیم و در ادامه راه حل هایی را برای جلوگیری از بیدزدگی فرش شما و یا حذف آن در صورت بروز، پیشنهاد کنیم.

بید چیست ؟

حشره بید، یک پروانه کوچک با رنگ زرد است که طول آن بین ۹ تا ۱۲ میلی متر است. پروانه های ماده، در مدت ۲ تا ۳ هفته از عمر خود، حدود ۱۰۰ تخم را در الیافی که شرایط رشد تخم ها را فراهم می کند، می گذارند. این بید قادر است با تخم گذاری بر روی منسوجات مختلف از جمله فرش، لباس، مبلمان، تشک و … خسارت برساند. شما می توانید مقاله انگلیسی مقابله با بید زدگی فرش را مطالعه کنید.

آیا بیدزدگی در همه فرش ها رخ می دهد؟

بید برای رشد علاوه بر شرایط محیطی مطلوب مانند: تاریکی، رطوبت و گرد و غبار، این حشره برای رشد و تغذیه به یک منبع غذایی نیاز دارد. این منبع غذایی در الیاف طبیعی موجود در موادی مانند چرم، پنبه، پشم، خز، ابریشم و غیره قرار دارد. به همین دلیل، بیدزدگی به طور عمومی در منسوجات طبیعی و فرش‌های دست‌بافت پشمی و ابریشمی رخ می‌دهد. جالب است بدانید که هرچه الیاف بهتر و پشم با کیفیت‌تر باشد، بیشتر در معرض حملات بیدها قرار خواهد گرفت.

چگونه بید می تواند به فرش و محصولات دیگر صدمه بزند؟

در ابتدای مقاله گفتیم که پروانه‌های ماده بید تخم ریزی در فیبرهای فرش و سایر منسوجات انجام می‌دهند، از جمله لباس‌ها و مبلمان. تخم‌های بید برای رشد به لارو بید، نیازمند یک منبع غذایی هستند و در این مرحله فرش تحت تأثیر قرار می‌گیرد. چرا که لاروها از پروتئین موجود در پشم برای تغذیه استفاده می‌کنند. پشم دارای ترکیب شیمیایی کراتین (یک نوع پروتئین) است و لاروها با شکست پیوندهای بین ترکیبات کراتین، از پروتئین موجود تغذیه می‌کنند. سپس با تنیدن تار و ایجاد حفره درون الیاف پشم، به فرش صدمه می‌زنند یا به عبارت دیگر باعث نابودی فرش می‌شوند.

چرا تشخیص به موقع بید فرش اهمیت دارد؟

جالب است بدانید که طی ۴ نسل، حدود یک سال، هر بید قادر است ۴۲ کیلوگرم پشم را از بین ببرد. البته میزان آلودگی و تخریب بیدها به عواملی مانند کیفیت پشم، نور ورودی به محیط و نوع بید بستگی دارد. بیدها به صورت گروهی زندگی می کنند و چرخه زندگی آنها به این صورت است که پروانه های بید تخم می گذارند، تخم ها به لارو تبدیل می شوند و لاروها به پروانه ی بید و … تبدیل می شوند. این چرخه تا زمانی که ما توانایی تشخیص و مقابله با بید را نداشته باشیم، ادامه خواهد داشت و اگر دیر اقدام کنیم ممکن است برای نجات از بیدها دیگر فرشی باقی نماند!

روش‌های تشخیص بید فرش

هر زمان که یک حفره یا نازک شدن در سطح فرش یا لباس را مشاهده می‌کنید، باید فوراً باید سطح بید زدگی را بررسی کنید و بید را از روی فرش شناسایی کنید. زیرا تشخیص بید از طریق پروانه‌ها مشکل است و ممکن است با پروانه‌های دیگر اشتباه گرفته شود. با این حال، به طور کلی می‌توان گفت که پروانه بید باریکتر از سایر پروانه‌ها است. روشی که برای تشخیص بید آسان‌تر است، تشخیص لاروها است زیرا آنها قابل مشاهده‌تر هستند.

همچنین می توانید مقاله از بین بردن بوی نم فرش را مطالعه کنید.

چگونه بید فرش را از بین ببریم؟

مهمترین نکته برای جلوگیری از بیدزدگی و حفظ فرش، توجه همزمان به رفع پروانه، تخم و لارو بید است. به این دلیل که هر یک از این عوامل به تنهایی قادرند چرخه زندگی بید را ادامه دهند و به فرش آسیب برسانند. روش‌های معمول برای مبارزه با بیدزدگی عبارتند از:

• مسموم کردن محیط زیست بید فرش:

این روش، یکی از قدیمی‌ترین و متداول‌ترین روش‌های مبارزه با حشرات مزاحم است. در این روش، از مواد شیمیایی مانند نفتالین و کافور استفاده می‌شود و لا به لای فرش لول، قرار می دهند. گاز متصاعد از این مواد، باعث مسموم شدن محیط برای حشرات مزاحم می‌شود و آنها قادر به رشد و تکثیر در این محیط نشوند.

• متوقف کردن چرخه ی زندگی بید فرش با روش سرد کردن:

در روشی که در اینجا به کارمی رود، فرش، خز یا کالای پشمی در دمای سردی که بین -۸ تا -۱۰ درجه می باشد، نگهداری می شود. البته این روش باعث منجمد شدن محیط نمی شود، بلکه فقط باعث خوابیدن بید می شود. به عبارت دیگر، اگر بید را به محیط گرم منتقل کنیم، بید شروع به فعالیت می کند. اما اگر این فرآیند سرد کردن و سپس گرم کردن را چندین بار تکرار کنیم، می توانیم لارو بید را از بین ببریم. در آمریکا، از روش سرد کردن برای نگهداری خز و چرم استفاده می شود تا بتوان به طولانی تر نگه داشتن آنها و بدون آسیب رسانی به آنها ادامه داد.

• استفاده از سم برای مسموم کردن خود بید فرش

با استفاده از یکی از ترکیبات شیمیایی با نام دی فنیل متان، پشم می تواند ضد بید شود. اما این روش دو نقص اساسی دارد که مانع استفاده از آن می شوند. نقص اول، عدم ثبات در برابر شست و شو است؛ به این معنی که اثر ضد بید پس از شست و شو کاملاً از بین می رود. نقص دوم، تجزیه ناپذیر بودن این ماده در طبیعت و ممنوعیت استفاده از آن است.

• غیرخوراکی کردن پشم برای بید فرش:

همانطور که گفتیم لارو بید با شکست پیوندهای پروتئینی در پشم تغذیه می‌کند و آن‌ها را متلاشی می‌کند. در این روش، ما با شکست این پیوندها و استفاده از ترکیباتی مانند فرم الدئید، دوباره پیوندها را تشکیل می‌دهیم. اما در این دفعه، پشم به گونه‌ای آماده می‌شود که برای بید مناسب نباشد، به عبارت دیگر غیرماکول (غیرقابل خوراکی) برای بید می‌شود.

• مسموم کردن لاروها به وسیله خوردن کالای سمی:

با استفاده از این روش، با آلوده کردن و مسموم کردن پشم، لارو بید فرش را به شکلی مسموم کنیم که علاوه بر نابودی آن‌ها، بقیه لاروها نیز از بین بروند. این سموم با داشتن ماندگاری و ثبات مناسب در برابر شست و شو، قابل استفاده هستند. با این حال، استفاده از این داروها نیازمند برخی ویژگی‌های مهم است که در ادامه به شما توضیح خواهیم داد.

ویژگی‌ها و استانداردهایی که سم‌ها و داروهای ضد بید باید داشته باشند، چیست؟

1. نرمی،زبری یا استحکام الیاف تاثیرگذار باشند.
2. رنگی نباشند که الیاف را کثیف کنند.
3. از نظر شیمیایی اثر منفی بر ثبات رنگ نداشته باشد.
4. برای سلامتی انسان ایمن باشد، حساسیت و مسمومیت ایجاد نکند.
5. قیمت مناسبی داشته باشند.

چه دارویی استانداردهای لازم برای مبارزه با بید فرش را دارند؟

داروهای ضد بیدی مانند سدیم فلوراید، آلمینیوم فلوراید و اسید پتاسیم فلوراید همه ویژگی ها و استانداردهای لازم را دارا هستند، اما در برابر شست و شو ثابت نمی‌مانند. اما اخیراً یک ترکیب آلی پیدا شده است که علاوه بر داشتن همه استانداردها، نسبت به شست و شو نیز ثبات بیشتری دارد. از این ترکیب در مراحل مختلفی مانند پشم شوری، رنگرزی و یا حتی پس از بافت فرش، می‌توان برای حفظ فرش در برابر بید استفاده کرد. لازم به ذکر است که این مواد برای انسان بیماری‌زا نیستند.

چگونه می‌توان با بید زدگی مقابله کرد؟

۱) درزها را بپوشانید، از توری و درزگیر مناسب برای درب ورودی، منافذ دور لامپ های هالوژن، پوشش منافذ سقف کاذب و غیره استفاده کنید.
۲) برای رفع نشتی لوله‌ها و کاهش رطوبت محیط، تعمیر لوله‌ها ضروری است و از هواکش مناسب برای تهویه هوای محیط استفاده کنید.
۳) مبلمان را جابجا کنید و نواحی زیر پایه‌های مبل، میز، پشت کمد و غیره را و همچنین نقاطی که دور از نور هستند و کمتر از سایر بخش‌های فرش تمیز می‌شوند، بررسی کنید.
۴) فرش‌ها و لباس‌هایی که در انبار یا چمدان‌ها و دور از نور و هوای خارج قرار دارند، بررسی کنید. برای جلوگیری از ورود هرگونه گرد و خاک یا حشره به الیاف، هوادهی، خاکگیری، بسته‌بندی و وکیوم صورت بگیرد.
۵) قبل از ترک منزل برای مدت طولانی (بیش از یک ماه)، منزل را سم‌پاشی کنید.
۶) در مناطق جنگلی یا مناطقی که با گیاهان فراوان دارد، به بازسازی منزل بپردازید.
۷) منزل را به طور منظم و حداقل هفته‌ای یک بار خاکگیری و جارو بکشید.
۸) از قرارگیری اجسام سنگین که به راحتی جابجا نمی‌شوند یا رفتن فرش پشت کمدهای سنگین، یخچال و موارد مشابه خودداری کنید.

آیا رفو کردن فرش بید زده منطقی است؟

در بسیاری از موارد، رفو و ترمیم فرش‌های آسیب دیده، به ویژه اگر آسیب سطحی باشد، بسیار منطقی و اقتصادی است، به‌خصوص اگر فرش شما ارزشمند باشد. اما اگر قصد رفو کردن فرشی را به‌دلیل آسیب‌های ناشی از بیدزدگی دارید، باید در نظر داشته باشید که حجم و شدت آسیب بیش از پیش مهم است. در صورتی که آسیب شدید باشد، رفو کردن فرش منطقی نیست. بنابراین، بهتر است با رعایت روش‌های پیشگیری از بیدزدگی و روش‌های تشخیص زود هنگام، در برابر آسیب احتمالی، اقدام به مقابله نمایید.